Hieronder is een overzicht gegeven van de niet geraamde risico’s. Per onderdeel is een bedrag ingeschat voor het risico dat zich kan voordoen. Dit bedrag wordt vervolgens vermenigvuldigd met de kans dat het risico zich voordoet (zeer klein =10%, klein = 30%, gemiddeld = 50%). Als de kans groter is dan 50% wordt hiervoor een bedrag in de begroting geraamd.
Verder is er onderscheid gemaakt tussen een incidenteel of structureel risico. Een risico wordt als incidenteel gezien als wordt ingeschat dat het risico zich maximaal 1 x per 4 jaar kan voordoen en als structureel als het risico vaker dan 1 x per 4 jaar wordt ingeschat.
We hebben de risico's op basis van actuele ontwikkelingen geactualiseerd en als volgt bepaald:
Nr. | Omschrijving | Bedrag | Kans | Incidenteel | Structureel | Risicobedrag |
|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Gronden bij de gemeente | 3.400.000 | 50% | 1.700.000 | 1.700.000 | |
2 | Vastgoed | 2.000.000 | 50% | 1.000.000 | 1.000.000 | |
3 | Decentralisaties/sociaal domein | 200.000 | 50% | 100.000 | 100.000 | |
4 | Gemeenschappelijke Regelingen | 1.125.000 | 50% | 562.500 | 562.500 | |
5 | Accres Gemeentefonds | 1.500.000 | 10% | 150.000 | 150.000 | |
6 | Grondexploitatie grondbedrijf | 240.000 | 30% | 72.000 | 72.000 | |
7 | Verlofstuwmeer | 100.000 | 50% | 50.000 | 50.000 | |
8 | Btw-compensatiefonds | 200.000 | 50% | 100.000 | 100.000 | |
9 | Leningen BBZ | 150.000 | 50% | 75.000 | 75.000 | |
10 | Verzekeringen | 200.000 | 30% | 60.000 | 60.000 | |
11 | Juridische procedures | 200.000 | 50% | 100.000 | 100.000 | |
12 | Garantieverplichtingen | 250.000 | 10% | 25.000 | 25.000 | |
13 | Rente | 150.000 | 30% | 45.000 | 45.000 | |
14 | Bodemsanering | 100.000 | 30% | 30.000 | 30.000 | |
15 | Planschade | 100.000 | 30% | 30.000 | 30.000 | |
16 | Cybercrime | 3.500.000 | 10% | 350.000 | 350.000 | |
Totaal | 13.415.000 | 590.000 | 3.859.500 | 4.449.500 |
Algemeen
Ten opzichte van de jaarrekening 2021 (en de begroting 2022) zijn:
- de incidentele risico's toegenomen. Dit komt door het inschatten van een nieuw risico, het risico van cybercrime.
- de structurele risico's afgenomen. Dit komt enerzijds door een toename van de kosten van Gemeenschappelijke Regelingen terwijl anderzijds de risico's voortvloeiende uit de Decentralisaties /Sociaal Domein fors lager uitvallen. Met betrekking tot de herziening van het Gemeentefonds is de inschatting van het risico verder verlaagd naar 10% op grond van de verwachting dat we een voordeelgemeente zijn. Uit publicaties blijkt dat het risico voor gemeenten maximaal € 60 per inwoner is. Dit betekent voor onze gemeente een maximaal structureel bedrag van € 1.500.000. Dit resulteert in een risico van € 150.000. Vorig jaar was dit risico € 450.000 (30% van € 1.500.000).
De belangrijkste risicobedragen worden hierna toegelicht.
Gronden bij de gemeente (1)
Dit betreft de boekwaarde van de gronden die nog niet in productie zijn genomen (de Nog niet In Exploitatie Genomen Gronden (NIEGG)) en de overige gronden zoals cultuurgronden. De NIEGG zijn wel aangekocht met de bedoeling om deze te zijner tijd te ontwikkelen en in het Grondbedrijf op te nemen. Het grootste risico met betrekking tot deze gronden is dat één of meerdere plannen niet in productie kan worden genomen en dat de actuele boekwaarde moet worden verlaagd tot bijvoorbeeld de landbouwwaarde.
In het verleden is het risicobedrag berekend op basis van de restant boekwaarde van de nog niet in productie genomen gronden. Dit is een algemene methode. In deze begroting hebben we specifiek beoordeeld welke gronden niet tegen landbouwwaarde zijn gewaardeerd en waar de gemeente een risico loopt op afwaardering. Deze specifieke methode geeft beter inzicht in de risico's dan de algemene methode.
Het bedrag waarover we risico's lopen bedraagt € 3,4 miljoen. Dit betreft o.a. het Strijkijzer en de gronden voor dagrecreatie in Borger. Voor deze specifieke gronden maken we een visie Borger West en daarna zal blijken welke mogelijkheden en kansen, maar ook welke risico's er voor deze gronden zijn.
Het risico dat een plan niet in productie wordt genomen en moet worden afgewaardeerd wordt gezien als gemiddeld (= 50%) waardoor voor dit onderdeel, conform vorig jaar, een bedrag van € 1.700.000 als uiteindelijk risico wordt geraamd.
Vastgoed (2)
De gemeente bezit zowel maatschappelijk als strategisch vastgoed. Dit vastgoed kan soms ‘onder water’ staan wanneer de boekwaarde hoger is dan de marktwaarde. Het risico bestaat dat op de boekwaarde van deze strategische gronden en panden moet worden afgeboekt als gevolg van een lagere marktwaarde. De boekwaarde van strategisch vastgoed gronden en panden bedraagt € 2 miljoen. Het risico op afwaardering is 50%, zodat het risico, conform vorig jaar, € 1 miljoen bedraagt.
Decentralisaties / Sociaal Domein (3)
De budgetten van de Wmo en Jeugd zijn niet standaard geïndexeerd. De huidige ramingen hebben financiële risico’s. Voor een groot deel is er sprake van een openeinderegeling. We schatten de kans op overschrijdingen van het Sociaal Domein op 50%. We schatten ten opzichte van voorgaand jaar het bedrag fors lager, namelijk op € 200.000. Dat deze schatting reëel is blijkt uit de jaarrekening 2021, namelijk Jeugdhulp is met € 185.000 overschreden terwijl Wmo nagenoeg geen overschrijding kende. Daarbij merken we op dat het Rijk alle gemeenten (middels de algemene uitkering) compensatie voor deze overschrijdingen heeft gegeven.
Gemeenschappelijke Regelingen (4)
Met betrekking tot de Gemeenschappelijke Regelingen loopt de gemeente het risico dat hogere financiële tekorten achteraf door de deelnemende gemeenten moeten worden bijgepast. Dit risicobedrag wordt jaarlijks geactualiseerd op basis van onze bijdrage aan de 7 belangrijkste Gemeenschappelijke Regelingen (VRD, GGD, RUD, Emco, Wedeka, Recreatieschap Drenthe en Publiek Vervoer).
Het risicobedrag wordt ingeschat op 25% (= € 1.125.000) van het totaalbedrag van afgerond € 4,5 miljoen dat in 2023 aan de 7 genoemde Gemeenschappelijke Regelingen als gemeentelijke bijdrage is verschuldigd. De kans dat het risico zich voordoet wordt ingeschat op 50% (= € 562.500).
Accres Gemeentefonds (5)
Inmiddels zijn de effecten van de herziening gemeentefonds bekend geworden. Daaruit blijkt dat Borger-Odoorn een voordeelgemeente is. Het gemeentefonds blijft echter schommelen door de wisselende accressen. Het Rijk heeft inmiddels bekend gemaakt dat het volume-accres bevroren is t/m 2025. Daarmee is het risico voor de komende jaren beperkt. Toch hebben gemeenten momenteel last van het ravijn jaar 2026 waarin de algemene uitkering een forse terugval kent. Zodoende hanteren we een risicobedrag van € 1.500.000 en een kans van 10%.
Grondexploitatie Grondbedrijf (6)
De bestemmingsplannen in exploitatie, inclusief de in exploitatie genomen bedrijventerreinen, hebben begin 2022 een totale boekwaarde van afgerond € 2,4 miljoen. Voor een verwacht verlies op een plan moet direct een voorziening worden getroffen. Daar staat tegenover dat als er plannen in productie zijn waarop tussentijds winst kan worden genomen deze winstneming kan worden aangewend als compensatie voor het verwachte verlies.
Het risico voor deze plannen zouden wij willen maximeren op 10% van de boekwaarde. Voor 2023 geeft dit een risicobedrag van € 240.000 (10% van € 2,4 miljoen). De kans dat dit risico zich in het grondbedrijf daadwerkelijk voordoet wordt geraamd op 30%, dus € 72.000.
Cybercrime (16)
Een nieuw onderkend risico betreft het risico van cybercrime. Dit betreft het risico dat criminelen ongeautoriseerd toegang krijgen tot de data van organisaties en systemen platleggen waardoor deze niet meer bij hun eigen gegevens kunnen. Om weer toegang tot
de eigen gegevens te krijgen wordt er vervolgens "losgeld" geëist. Ervaringscijfers leren
dat de schade van een dergelijke aanval kan oplopen tot circa € 140 per inwoner. De kans dat een dergelijke aanval zich voordoet wordt ingeschat op 10% en is incidenteel van aard.